پرسمان 79: اجر شهید بالاتر است یا مجاهد در راه خدا؟

حوزه علمیه قم: سید حسین شفیعی دارابی

بنام پروردگار بصیر و دوستدار اهل بصیرت. دوست عزیز و ارجمندم جناب «...آهنگری»، سلام علیک. اینجانب نیز طلوع عید سعید غدیر در روز  گذشته را به جنابعالی و همه رهروان این حماسه جاوید، تبریک و تهنیت عرض می نمایم. در پرسش خود چنین نگاشتی: «سلام حاجی. عید سعید غدیرخم برشما و خانواده محترم مبارک. یه سوال داشتم : اجر شهید بالاتره یا مجاهد؟؛ برای مثال شخصی سالها درراه خدا درجبهه های حق علیه باطل جهاد میکند و شخصی هم برای اولین بار به جبهه اعزام میشود و درهمان روزهای اول شهید میشود اجرکدام یک بالاتراست؟». در پاسخ به پرسش جنابعالی، ذکر نکات ذیل را سودمند میدانم:

نکته اوّل:بی هیچ تردیدی، جهاد در راه خداوند، عملی بسیار نیک محسوب می شود؛ و هر فرد «مجاهد» و رزمنده در عرصه نبرد با دشمنان خدا، از منزلتی بسیار والا و از پاداش عظیم الهی برخوردار است؛ در روایتی از پیامبر عظیم الشأن اسلام (صلوات الله علیه و آله) چنین نقل شده است: «وَ مَنْ خَرَجَ مُرَابِطاً فِی سَبِیلِ اللَّهِ تَعَالَی أَوْ مُجَاهِداً فَلَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ سَبْعُمِائَةِ أَلْفِ حَسَنَةٍ وَ یُمْحَی عَنْهُ سَبْعُمِائَةِ أَلْفِ سَیِّئَةٍ وَ یُرْفَعُ لَهُ سَبْعُمِائَةِ أَلْفِ دَرَجَةٍ وَ کَانَ فِی ضَمَانِ اللَّهِ تَعَالَی حَتَّی یَتَوَفَّاهُ بِأَیِّ حَتْفٍ کَانَ کَانَ شَهِیداً فَإِنْ رَجَعَ رَجَعَ مَغْفُوراً لَهُ مُسْتَجَاباً دُعَاؤُه» : «هر کس برای مرزداری یا جهاد در راه خدا از خانه خارج شود؛ برای او در برابر هر گامی که برمی‏دارد؛ هفت صد هزار حسنه ثبت می‏گردد و هفت صد هزار گناه از او زدوده می‏شود و هفت صد هزار درجه برای او بالا می‏رود. پیوسته در حراست خدا خواهد بود تا وقتی که از دنیا برود و با هر مرگی که بمیرد شهید از دنیا رفته است و اگر زنده بازگردد؛ آمرزیده بازگشته و دعایش مستجاب خواهد بود»(شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 293)

نکته دوّم:در متون حدیثی، روایات عجیبی درباره مقام شهیدان، دیده میشود که حکایت از عظمت فوق‏العاده ارزش کار شهیدان میکند؛ از باب نمونه:

الف-در روایتی از رسول گرامی (صلوات الله علیه و آله) میخوانیم:  «در برابر هر نیکی، نیکی بهتری وجود دارد تا به شهادت در راه خدا رسد که برتر از آن چیزی متصور نیست» (مجلسی، بحارالانوار، ج 97، چاپ بیروت،ص 15).

ب-در روایت دیگری از امام زین العابدین (علیه السلام) میخوانیم: "هیچ قطره‏ای محبوب تر در پیشگاه خدا، از دو قطره نمیباشد: یکی قطره خونی که در راه خدا ریخته میشود. و دیگری قطره اشکی که در تاریکی شب از خوف خدا جاری میگردد و فقط به این قطره اشک، خدا اراده شده باشد».(6) بحارالانوار، ج 97، چاپ بیروت، ص10، حدیث 16).

نکته سوّم:با کنار هم قرار دادن روایات ذکر شده، وهمچنین با تأمّل در مفاد آیات و روایات همخوان با آنها به این نتیجه دست می یابیم: اگرچه مجاهد در راه خداوند، محبوب خالق متعال است و از ثواب و پاداش فراوانی برخوردار است؛ ولی در عین حال، رتبه شهید،از او بالاتر و برتر می باشد؛ دلیل این برتری هم روشن است و آن اینکه: شهید، افزون بر حضور در  در راه خداوند، این توفیق را داشت که جانش را نیز در این راه هدیه کند و به شهادت برسد؛ ولی «مجاهد» از دست یابی به آن باز ماند؛ شاید همین برتری مقام شهید موجب گردید که ما مأموریم در تمام شبهای ماه رمضان از خداوند در خواست کنیم که «وَقَتْلافِی سَبِیلِک َفَوَفِّقْلَنَا» : «وتوفیق کشته شدن درراهت را به ماعنایت کن».(حوزه علمیه قم: سیّد حسین شفیعی دارابی، عصر روز یکشنبه 19 ذی الحجه الحرام 1438ق = 198/6/1396ش).